Konu Başlıkları
Federico Garcia Lorca, tangodan yola çıkarak sanatçıların neden etkileyici eserler verdiklerini açıklamak için “duende” kavramını öne sürer. Duende, Endülüs kültüründeki halk öykülerinde geçen bir orman cinidir. Bir yönüyle esin perilerine benzemesine karşın onlardan çok daha tehlikelidir. Çünkü esin perileri gibi konforlu zamanlarda değil, ölüm ve yaşam arasındaki çizginin inceldiği zamanlarda ortaya çıkar duende. Lorca’nın sanat eserleri üzerinden işaret ettiği bu kavram, yaşamın içindeki her anda bulunabilir. Mesela vahşi doğada… Çünkü etkileyici manzaraların ve verimli toprakların huzurlu sessizliğinin içinde yaşam ve ölüm bir aradadır.
Dünyanın en vahşi hayvanları, besin zincirindeki yerlerini korumak ve hayatta kalmak için kıyasıya bir mücadele içindedir. Dünyanın en vahşi hayvanları da yaşam savaşı verirken bir nevi ölüm-kalım dansı içerisindedirler. Vahşi hayvanlarının bu mücadelesi Lorca’nın işaret ettiği gibi ölümün ve yaşamın dansı olan tangonun ruhunu taşır. Biz de dünyanın en vahşi hayvanları üzerine bir yazı hazırlamak istedik. Doğadaki ölüm-kalım dansında öne çıkan dünyanın en vahşi hayvanları karşınızda.
Dünyanın En Vahşi Hayvanı
Dünyanın en vahşi hayvanları listesinde birinciliği açık ara farkla kazanan bir canlı var. Sözünü ettiğimiz canlı hem kendi türü hem de dünyadaki diğer türler için son derece tehlikeli bir tür. Yalnızca 20. yüzyılda kendi türünden 110 milyonu aşkın canlının ölümünden sorumlu oluşuyla dünyanın en vahşi hayvanı olarak anılmayı fazlasıyla hak ediyor. Kendi türüne verdiği zararın yanı sıra yaşadığı doğal çevreyi de fazlasıyla etkiliyor. Bu canlı türü yüzünden yirmiden fazla hayvan türünün nesli ya tükendi ya da tükenmek üzere. Neden olduğu iklim değişikliğinden söz etmiyoruz bile. Dünyanın en vahşi hayvanı hangisi mi? Tabii ki insan türü.
İnsan, doğada kendi türüne en çok zarar veren canlı türü olarak tanımlanabilir. Zira son iki yüzyıla iki dünya savaşı ile fazlasıyla yerel savaş sığdırmayı başarmış bir türden söz ediyoruz. Ancak insanların zararı yalnızca kendilerine dokunmuyor. İnsan faaliyetleri sonucu diğer canlılar ve habitatları ciddi bir tehlike altında. Yalnızca Türkiye’de bile Asya aslanı, Anadolu parsı gibi birçok türün neslinin tükenmiş olması bu iddiayı destekler nitelikte. Kaldı ki, insanlar dünyanın en vahşi hayvanları listesindekilere kıyasla çok daha fazla sayıda ölüme neden olmuş. Köpek balığı yılda ortalama altı insanın ölümüne neden olurken, timsahlar bin civarında ölümün nedeni. Bu sayılar insanın yol açtığı yıkımın yanında fazlasıyla küçük kalıyor. Bu nedenle dünyanın en vahşi canlıları listesinde birinci sıraya insanı koymak gerekiyor.
Dünyanın En Vahşi Hayvanları Hangileri?
Dünyanın en vahşi hayvanları dendiğinde akla insan dışında birçok örnek gelebilir. Timsahlar, kaplanlar, aslanlar ve köpek balıkları dünyanın en vahşi hayvanları listesinde en bilinenler arasında. Dilerseniz, dünyanın en vahşi hayvanları listesinin en meşhur on üyesine bir bakış atalım.
Köpek Balığı
Jaws gibi filmlere esin kaynağı olan köpek balıkları hem tuzlu sularda hem de tatlı sularda bulunabilirler. Dinozorlardan bile önce dünyada var olduklarına inanılan köpek balıkları mükemmel duyu organlarına sahiptir. Öyle ki, oldukça gelişmiş bu duyu organları ile kilometrelerce uzaktaki bir avın varlığını hissedebilirler.
Pirana
Güney Amerika’daki akarsularda yaşayan, küçük ama yırtıcılığıyla filmlere dahi konu olan piranalar tatlı su balıklarıdır. Güçlü kaslarla donatılmış alt ve üst çenesinde sıralanmış olan ustura gibi dişleri, ağız kapandığında sıkıca kenetlenir. Böylece piranalar kendilerinden çok daha iri olan avlarından büyük parçalar koparabilirler.
Yılan
Araştırmalar, yılanların 150 milyon yılı aşkın süredir dünyada olduğunu göstermektedir. Bazı yılanların göz ve burunları arasında ince bir zar bulunan iki çukur bulunur. Böylelikle sıcak kanlı hayvanların vücutlarından yayılan ısı dalgalarını algılayabilir ve avlarını karanlıkta bile ustalıkla takip edebilirler. İçlerinden bazılarının son derece zehirli olduğunu hatırlatmakta fayda var.
Timsah
Crocodilia takımı olarak da tanımlanabilen timsahların tarihi 220 milyon yıl öncesine kadar uzanır. Sıcak bölgelerdeki akarsularda yaşayan, iri yapılı, kalın ve sert derili bu sürüngenler devasa boyutlara ulaşabilir. Timsahların en korkunç yönlerinden birisi avlarını yakaladıktan sonra kendi etraflarında dönerek gerçekleştirdikleri ölüm dansıdır.
Su Aygırı
Su aygırlarının otçul olmasına karşın dünyanın en vahşi hayvanları listesine girmesini sağlayan özellikleri saldırganlıklarıdır. İnsanlara saldırmaktan çekinmeyen su aygırları, alanına giren kayıkları alabora edebilecek kadar güçlü canlılardır. 50 cm’yi bulabilen köpek dişleri en tehlikeli silahlarıdır. Bir su aygırı keskin ve büyük dişleri ile kuvvetli çeneleri sayesinde yetişkin bir timsahı bir ısırıkta ikiye ayırabilecek kadar güçlüdür.
Komodo Ejderi
Komodo ejderi, korkunç görünümü, kendisinden beklenmeyen sürati ve zehirli ısırığıyla oldukça tehlikeli yırtıcılardan biridir. Ortalama bir yetişkin erkek komodo ejderi, 79 ila 91 kg ağırlığında ve yaklaşık üç metre boyundadır. Ortalama bir dişi ise 68 ila 73 kg ağırlığında ve yaklaşık 2 buçuk metre boyundadır. Doğrulanmış en büyük vahşi örnek 3.13 metre uzunluğunda ve 166 kg ağırlığındadır.
Kartal
Kartallar kaslı bacakları, güçlü pençeleri ve keskin gözleri ile göklerde süzülen en tehlikeli yırtıcılardandır. Sahip oldukları eğri gaga yapısı avlarının etlerini söküp almak için oldukça elverişlidir. Kaslı bacakları ve kilitlenebilen pençeleri ile kendilerinden daha ağır avları bile taşıyabilirler. Çok yüksek irtifalarda uçabilen kartallar, keskin görüş kabiliyetleri sayesinde avlarına hissettirmeden yerlerini tespit eder ve ölümcül saldırısı için en uygun zamanı kollar.
Ayı
Ayılar, güçlü yapıları ve durdurulmaz vücutları ile dünyanın en vahşi hayvanları listesinde olmayı hak eden türlerden biridir. Kutup ayısı, panda, boz ayı gibi çeşitli alt türlere sahip bu canlı türünün mükemmel bir koku alma becerisi vardır. Ayılar, hantal görüntülerine rağmen usta birer koşucu, tırmanıcı ve yüzücülerdir. Kış aylarında 100 gün kadar kış uykusunda kalan bu hayvanların uykusunu bölmek bir insanın yapabileceği en büyük hatalar arasında gelir.
Kaplan
Kaplanlar, kedigiller familyasına ait memeli bir yırtıcıdır ve büyük kediler ailesinin dört üyesinden biridir. Kaplanlar, turuncu/kahverengi renge sahip kürklerinin üzerindeki karakteristik çizgiler ile kolayca tanınabilirler. Genellikle geyik ve yaban domuzu gibi hayvanları avlayan bu süper avcılar, insanlara da saldırmaktadır. Nesilleri bugün tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olsa da kaplanlar, dünyanın en vahşi hayvanları arasında sayılmayı fazlasıyla hak etmektedir.
Aslan
Dünyanın en vahşi hayvanları listesinde sıra, ormanların kralı olarak da anılan aslanlarda. Aslanlar; güçlü pençeleri, çevik vücutları ve güçlü sosyal ilişkileri ile oldukça etkileyici ve bir o kadar da tehlikelidir. Aslanların avladığı hayvanlardaki çeşitlilik, onları süper avcı konumuna taşımaktadır. Avları genellikle ağırlıkları 190 ila 500 kg arasında değişen memelilerden oluşmaktadır. Vahşi doğada bir aslanla karşılaşırsanız bu süper yırtıcının insafına kalmışsınız demektir.
Dünyanın En Zehirli Yılanı
Dünyanın en zehirli yılanı, Güneydoğu Asya’dan Hindistan’a kadar geniş bir yaşam alanına sahip kral kobradır. Kral kobranın zehri nörotoksiktir. Yetişkin bir kral kobranın tek ısırığında bulunan zehir miktarı yirmi insanı öldürebilecek güçtedir. Kral kobralar zehir güçlerinin yanı sıra bir ısırıkta en fazla miktarda zehir salgılayan yılan türü olarak da dikkat çekmektedir.
Kral kobra, adının aksine gerçek bir kobra yılanı değildir. Kral kobralar, görüntülerindeki benzerlik nedeniyle bir kobra türü sanılmasına karşın ayrı bir aileye mensuplardır. Kral kobraların en zeki yılan türü oldukları bilinmektedir. Dişi kral kobraların yumurtlamadan önce kuşlar gibi yuva hazırlaması oldukça ilginçtir. Dişiler yuva başında 90 güne kadar nöbet tutar ve zamanı geldiğinde yuvadan ayrılırlar. Hinduizm’de yok oluşun ve yeniden oluşumun tanrısı Shiva’nın habercisi olarak görülürler.
Uzunluğu ortalama dört metre olmakla birlikte kral kobraların boyutu 5-6 metreyi bulabilir. Bu yılan türü, özellikle pitonları, sıçan yılanlarını ve kendi türünün daha küçük üyelerini avlar. Nitekim kral kobranın Latince ismi olan “Ophiophagus”, yılan yiyici anlamına gelmektedir. Kral kobranın ısırığıyla zehrin ava zerk edilmesinden sonra yılan avını yutmaya başlar. Sabit çene kemiklerine sahip olmayan kral kobralar, bu sayede kendinden daha büyük avları yutabilmektedir.
Dünyanın En Dayanıklı Hayvanı
Dünyanın en dayanıklı hayvanı hangisidir, diye sorulduğunda birçok kişi büyük ve heybetli hayvanları düşünecektir. Oysa dünyanın en dayanıklı hayvanı, mikroskobik boyutlarıyla oldukça küçük ama bir o kadar da dayanıklı bir canlıdır. Suda ve yosunsu bitkilerin üzerinde yaşayan bu canlıya dünyanın her tarafında rastlamak oldukça mümkündür. Sekiz bacaklı bu mikroskobik canlının adı tardigrad, diğer bir deyişle su ayısıdır. Su ayıları, ilk olarak 1773 yılında Johann August Ephraim Goeze tarafından tanımlanmış. Ayıya benzer görünüşü ve pençe yapısı nedeniyle ilk başta su ayısı lakabıyla anılmış. Birkaç yıl sonra İtalyan biyolog Lazzaro Spallanzani tarafından yavaş adım anlamına gelen Tardigrada adı verilmiş.
Tatlı sularda ve nemli alanlarda yaşayan su ayıları, omurgasız hayvanlar şubesine dahil edilmektedir. Vücutları genel görünümleri itibariyle silindir şeklindedir ve yetişkin üyeleri yaklaşık yarım milimetre uzunluğa erişebilir. Su ayılarının koni şeklindeki uçları baş olarak tanımlanmaktadır ancak bu canlılar gerçek anlamda bir baş oluşumuna sahip değillerdir. Su ayılarının solunum organları yoktur, böylece hayatta kalmak için oksijene gereksinim duymazlar.
Su ayısı, kaynar sudan etkilenmeyen, onlarca yıl beslenmeden yaşayabilen, hatta uzay boşluğunda bile hayatta kalabilen bir canlıdır. Su ayıları bilinen en dayanıklı hayvanlardan biridir ve diğer yaşam biçimlerine kıyasla ölümcül koşullara dayanabilmektedir. -272 °C ila yaklaşık 150 °C arasında değişen sıcaklıklarda hayatta kalmayı başardıkları tespit edilmiştir. Bu yönüyle su ayıları, dünyanın en dayanıklı hayvanı olmayı fazlasıyla hak etmektedir.
