Ege’nin ılık rüzgarları arasında yaşayın istedik ve sizlere sessiz, sakin, huzur dolu bir rota hazırladık. Denizciliğiyle ünlü Aydınoğulları Beyliği’ne başkentlik yapan Birgi, İzmir‘in Ödemiş ilçesinde bulunuyor. Şirin mi şirin evleri, tarihsel ve kültürel havasıyla ruhunuzu okşayacak huzurla dolu bir köycük.
Geleneksel Mimari Dokusuyla Birgi Tarihi
Birgi, sırasıyla Frig Uygarlığı (MÖ 750-680), Lydia Uygarlığı (MÖ 680-546), Pers Krallığı, Bergama Krallığı, Roma ve Bizans İmparatorluğu hakimiyeti altında bulunmuştur. Kent Anadolu Beylikler döneminde, 13. ve 14. yüzyılda Aydınoğlu Beyliği’ne başkentlik yapmıştır.
Birgi, kendine has geleneksel mimari dokusunu günümüze kadar koruyabilmiş ender yerleşim yerlerinden biridir. Konakları, camileri, türbeleri, medreseleri, hamamları, çeşmeleri ve daha birçok eseriyle, beylikler döneminden başlayıp günümüze ulaşmış çok sayıda tescilli yapıya sahiptir.
Ahşap İşçiliğin En Güzel Örneği ‘Çakırağa Konağı’
Mimari üslubu korunmuş ender konaklardan biri olan Çakırağa Konağı, Şerif Aliağa tarafından yaptırıldığı genel kanıdır. Ahşap evlerinin en güzel örneklerinden olan Konak, çiçeklerle bezeli bahçenin ucunda, yoldan görülmeyecek şekilde yüksek duvarlarla korunmakta, 1761 yılında zengin bir tüccar olan Çakıroğlu Mehmet Bey tarafından yaptırılan konak üç katlıdır.
1977 yılında T.C. Kültür Bakanlığı tarafından restorasyona başlanmıştır. 1983 yılında çevresi kamulaştırılarak özgün mimari dokunun korunması sağlanmıştır.
Her Köşesi Tarih Kokan ‘Birgi Evleri’
Birgi’de geleneksel Osmanlı sivil mimarisini yansıtan pek çok eski ev ve konak bulunur. Bu evlerin şekillenmesinde geleneksel mimari kültürün yanı sıra bölgede hakim olan Akdeniz iklimi de önemli bir unsurdur.
Ege Bölgesi’nde bol miktarda bulunan killi topraktan üretilen tuğla ve kiremitler yörenin doğal taşları, zengin bitki örtüsünün sağladığı bol kereste ve ağaç işçiliği ile işlenmiş ahşap elemanlar bu evlerin inşasında kullanılan temel yapı malzemeleridir.
Birgi’nin her yerinde tarihi bir eve rastlamak mümkündür. Ancak bu evlerin en özelleri kasabanın kuzeyinde yer alan Osmanlıya özgü kesme taş döşeli, dar, kıvrımlı sokaklara sahip Cami-i Kebir mahallesinde bulunur. Etrafı yüksek duvarlarla çevrilmiş bahçelerin içine yapılan bu evlerin zemin katları taş üst katları ve tavanları ahşaptır. Evlere iki kanatlı, yüksek, ahşap bir kapıdan girilir.
İmam-i Birgivi’nin Kutsal Diyarı
Antik Dönemden bu yana kutsal bir kent olma vasfını sürdüren Birgi, her yıl binlerce yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret edilen İmam-ı Birgivi’nin mezarının yanı sıra Ulu Cami, Dervişağa Cami gibi ibadet mekânlarıyla da inanç turizminin önemli duraklarından..
Ataullah Efendi’nin yaptırdığı bu medreseye, Adtullah Karamani’nin isteği üzerine talebesi Mehmet Efendi tayin edilmiştir. Uzun yıllar Birgi’de değerli talebeler yetiştiren, ilim, irfan yayan ve en güzel eserlerini burada yazan Mehmet Efendi’ye, Birgi’de uzun yıllar yaşadığı için Birgili anlamına gelen “Birgivi” adı eklenmiştir.
Sandıkoğlu Konağı
Konağın zemin katı moloz ve kırma taşla örülmüş olup konsollarla genişletilmiş üst katın yan cepheleri taş örgülü, sokak cephesi ise ahşap strüktürlüdür. Üst katta avluya açılan hayatı, sokağa konsollarla taşırılmış odaları ile dış sofalı Türk evi tipinin özgün bir örneğidir.
Ayrıca üst katın oda duvarlarında hayali İstanbul manzarası, vazoda çiçekler, panolar gibi resimleriyle de dikkat çekicidir. Birgi’de, Sandıkoğulları sülalesinin konutu iken bugün Belediye’ye ait olan bu yapı, Türk konut mimarlığının renkli ve özgün bir örneğidir.
Aydınoğlu Hamamı
Kitabesi günümüze kadar ulaşmadığı için hakkında pek fazla bir bilginin olmadığı Aydınoğlu Hamamı’nın kim tarafından, ne zaman yaptırıldığı bilinmiyor. Ancak, bu yapının 1312’de Aydınoğlu Mehmet Bey tarafından yaptırılan Ulu Camii ile aynı dönemden geldiği sanılıyor. Kesme taş ve tuğlalardan oluşan hamam, dikdörtgen bir plana sahip. Bilinen her hamam gibi 3 bölümden oluşan yapı, mimarisinin güzelliğiyle görenleri etkiliyor.
Birgivi Mehmet Efendi Medresesi
İslam alimi olarak tanınan İmam-ı Birgivi Mehmet Efendi’nin eğitim yeri olan Birgivi Mehmet Efendi Medresesi, Aydınoğlu Mehmet Bey Camii’nin hemen karşısında yer alıyor. Birgivi Mehmet Efendi’nin ömrünü geçirdiği bu yapı, Padişah II. Selim’in hocası olan Birgili Ataullah Efendi tarafından 1554’te yaptırılıyor.
İlimi yayarak bölgede denge ve düzeni sağlayan imama bu nedenle Birgili anlamına gelen Birgivi lakabı veriliyor. Dikdörtgen bir yapıya sahip olan medrese, 16. yy medreselerinin küçük bir örneği olarak kabul ediliyor.
Küp Uçuran Kulesi (Pankonduz Kulesi)
Cumhuriyet meydanın da bulunan ve 3 katlı olan bu yapı, Bizans dönemine ait olup yuvarlak temel üzerinde 10 cepheli olarak inşa edilmiştir. İnşaatında taş ve harç kullanılmıştır.
Birgi’ye Nasıl Gidilir?
İzmir’den Birgi’ye gitmek için öncelikli olarak Ödemiş’ gitmek gerekir. İzmir-Aydın yolu üzerinde yer alan Ödemiş ayrımından ilçe merkezine gidebilirsiniz. İlçe merkezinden ise Birgi’ye yarım saatlik aralıklarla dolmuş seferleri bulunmaktadır. İzmir’den Ödemiş’e otogardan Ödemiş otobüslerine binerek gidebilirsiniz. Ayrıca tren ile de Ödemiş’e gitme imkanınız bulunmaktadır. Basmane, Gaziemir, Torbalı gibi tren istasyonlarından Ödemiş tren bileti alarak geçiş yapabilirsiniz.
Aydın’dan Birgi’ye gitmek için Aydın otogarından Ödemiş’e giden otobüsleri kullanarak önce Ödemiş’e, Ödemiş’ten de Birgi minibüsleri ile Birgi’ye geçebilirsiniz. Alaşehir, Salihli, Selçuk ve Kuşadası’ndan Ödemiş’e doğrudan otobüs seferleri olduğunu da belirtelim.
BİRGİ KÖYÜ’NÜ HARİTADA GÖRÜNTÜLE
Gezilecek görülecek yerleri, İzmir merkezden araçla kolay ulaşılabilmesi, tarihi dokusu ve mirasıyla Birgi görmeye değer şirin bir köyümüz. Bozdağ’ın eteklerinde kurulan köyün şahane mimarisine tanıklık edin, tarihin ve doğanın görkemine kapılın.
