Konu Başlıkları
Bir şelalenin yanında vakit geçirirken dökülen suların etkisiyle tüm kötü duygulardan sıyrılıyor, ruhunuzun arındığını hissediyorsanız yalnız değilsiniz. Araştırmalar gösteriyor ki şelaleler, modern tıp öncesinde kullanılan sağlık yöntemleri için sıklıkla tercih edilen mekânlarmış. Eğer mekânların söylendiği gibi birer hafızası varsa şelaleler, arınmanın ve iyileşmenin mekânları olarak adlandırılabilir. Hele dünyanın en büyük şelaleleri, çağlayan serin suları ve büyüleyici manzaraları ile doğaseverlere eşsiz deneyimler sunar.
Şelaleler genellikle bir nehir, akarsu ya da başka bir kaynaktan gelen suyun sert bir kaya oluşumundan dökülmeye başlamasıyla oluşur. Su aktığı yol boyunca yumuşak olan kayaları aşındırarak üzerinden döküldüğü sert kaya oluşumunun altında bir havuz oluşturur. Böylelikle bir şelalenin oluşumu tamamlanmış olur. Şelalenin oluşabileceği bir diğer yol ise arazide yaşanan jeolojik hareketlerdir. Sözgelimi, volkanik patlamalar nedeniyle meydana gelen kayaçların şelale oluşumuna etkisi olabilir. Aynı şekilde kırılan fayların milyonlarca yıl içindeki hareketleri de bir şelalenin oluşmasına neden olabilir.
Kim bir doğa yürüyüşü sırasında şelaleye denk gelmek istemez ki… Kıvrıla kıvrıla akan bir nehir yatağını izleyip karşısında bir şelale bulduğunda çocuk gibi neşelenmeyen kimse yoktur herhalde. Hatta diyebiliriz ki, her kampçının gönlünde bir şelale avcısı yatar. Kamp yaptığınız çevrede bir şelale varsa ne yapıp edip o şelaleyi görmeye gider misiniz? Yanıtınız evetse siz de bir şelale avcısısınız demektir. Öyleyse dünyanın en büyük şelaleleri hakkındaki yazımız tam size göre. Bir şelale avcısı olarak dünyanın hemen her köşesinde karşınıza çıkabilecek şelaleleri bulmayı amaçlıyorsanız yazımıza göz atmanızda fayda var. Çünkü sizler için dünyanın en büyük şelaleleri hakkında bir araştırma yaptık. Gelin, sözü çok uzatmadan dünyanın en büyük şelaleleri arasında bir yolculuğa başlayalım.
Dünyanın En Büyük Şelalesi
Şelaleler dünyanın hemen hemen her köşesinde görülebilir. Şelalelerin sınıflandırılmasında kullanılan yöntemlerden biri şelaleden akan ortalama su hacmini takip etmektir. Dökülen su kütlesinin genişliğini ölçmek de bir başka yöntem olarak kullanılır. Ancak en sık kullanılan sınıflandırma yöntemlerinden biri şelalenin yüksekliğinin ölçülmesidir. Şelaleler; çıkıntı şelalesi, dalma şelalesi, kademeli şelale ve katarakt şelalesi gibi farklı türler altında tanımlanır. Gerek oluşum şekilleri gerek diğer özellikleriyle her bir şelale kendine has nitelikler barındıran doğal güzelliklerdir. Ancak içlerinden bazı şelaleler büyüklükleriyle insanı hayrete düşürecek cinstendir.
Angel Şelalesi, yüksekliği ile insanı hayrete düşüren şelalelerin ilkidir. Dünyanın en büyük şelaleleri arasında başı çeken Angel Şelalesi, Venezuela’daki Canaima Milli Parkı‘nda yer alır. Yapılan ölçümlere göre şelalenin yüksekliği tam olarak 979 metredir. Angel Şelalesi yalnızca yüksekliği ile değil, genişliğiyle de şaşırtıcı derecede büyüktür. 150 metreye ulaşan genişliği ile şelalenin suları, en uç noktadan tabana doğru 807 metre boyunca hiçbir engele çarpmadan düşer. 807’nci metreden sonra bir kaya çıkıntısına çarpan suların yolculuğu bir süre daha devam eder ve 979’uncu metrede son bulur. Sisli bir görüntüye sahip olan şelalenin suları, kuzeye doğru akarak Churun Nehri’ne karışır.
Angel Şelalesi, Batı dünyası tarafından 1935 yılında Amerikalı pilot Jimmie Angel’ın gerçekleştirdiği uçuş sayesinde keşfedilmiş. Angel ve eşi Marie’nin de aralarında bulunduğu arkadaş grubu, Auyán-tepui üzerine iniş yaparken uçaklarının hasar alması nedeniyle zirveden yürüyerek inmek zorunda kalmışlar. Medeniyete dönmeleri tam 11 gün sürmüş ve maceraları dünya çapında karşılık bulmuş. Onların bu mücadelelerinin onuruna şelaleye Angel Falls adı verilmiş. Şelalenin İspanyolca adı olan Salto del Ángel ismi ise ilk olarak Aralık 1939’da bir Venezüela hükümet haritasında yayımlanmış. Angel, eşi ve arkadaşlarının bindiği uçak ise kazadan tam 33 yıl sonra helikopter yardımıyla tepeden kaldırılarak Maracay’daki Aviation Müzesi’ne götürülmüş. Angel’ın uçağı günümüzde de Maracay’daki bu müzede sergilenmeye devam ediyor.
Dünyanın En Büyük Şelale Sıralaması
Dünyanın birçok yerinde görülebilen şelaleler hayret verici boyutlara ulaşabiliyor. Üstelik yükseklikleriyle dünyanın en büyük şelaleleri listesinin birincisine yaklaşan fazlasıyla şelale var. Tugela Şelalesi bunlardan biri. Dünyanın en büyük şelaleleri listesinin ilk on sırasında hemen hemen her kıtadan en az bir şelale mevcut. Yalnızca yaşlı kıta olarak da bilinen Asya’da dünyanın en büyük şelaleleri listesinde üst sıraları alacak kadar yüksek bir şelale bulunmuyor. Dünyanın en büyük şelale sıralamasında ilk ondaki şelalelerin yükseklik ve bulundukları ülke bilgilerini sizler için derledik.
Sıra | Şelale | Yükseklik |
1. | Angel Şelalesi, Venezuela | 979 metre |
2. | Tugela Şelalesi, Güney Afrika Cumhuriyeti | 948 metre |
3. | Tres Hermanas Şelalesi, Peru | 914 metre |
4. | Olo’upena Şelalesi, ABD | 900 metre |
5. | Yumbilla Şelalesi, Peru | 896 metre |
6. | Vinnufossen Şelalesi, Norveç | 860 metre |
7. | Balåifossen Şelalesi, Norveç | 850 metre |
8. | Pu’uka’oku Şelalesi, ABD | 840 metre |
9. | James Bruce Şelalesi, Kanada | 840 metre |
10. | Browne Şelalesi, Yeni Zelanda | 836 metre |
Dünyanın en büyük şelaleleri dışında çeşitli yeraltı ve su altı şelaleleri de oldukça hayret verici görünümler sunuyor. Dünyadaki birçok mağarada bulunabilen yeraltı şelalelerinin yanı sıra su altı şelaleleri de dünyanın muhtelif yerlerinde bulunabilir. Su altı şelalelerinin en büyüğü Danimarka Boğazı’nda yer alıyor. Danimarka Boğazı Şelalesi’nin 3500 metrelik su düşüşü ile dünyanın en büyük su altı şelalesi olduğu söyleniyor. Danimarka Boğaz Şelalesi, yer üstünde olsaydı dünyanın en büyük şelalesi olarak anılırdı. Türkiye’nin şelaleleri arasında ilk ona giren olmasa da birbirinden güzel şelaleler, her yıl milyonlarca turist tarafından ziyaret ediliyor.